Darwin achterna

Maandag 4 juli
Na het doorlopen van een aantal bureaucratische hordes op de luchthaven (het verkrijgen van een permit en goedkeurende stempels voor de bagage, en niet weten dat dat allemaal moet gebeuren voordat je gaat inchecken. Dat alles samen met een grote tolerantie van rommeligheid en flink veel souplesse van de mensen achter de counters) kunnen we met een uur vertraging aan boord. Op het piepkleine luchthaventje van Baltra met een heel ontspannen en tropische sfeer, wordt de bagage in alle rust (na uitgebreid checken door milieupolitie en narcotica honden) afgeleverd.
Een uurtje later arriveren we met de bus in Puerto Ayora, het grootste stadje van de Galapagos eilanden. We wandelen naar het Darwin Research Center waar we bijna struikelen over de eerste iguana's. Dan weten we meteen zeker dat we op Galapagos zijn, want ze blijven rustig zitten en trekken zich weinig van ons aan, en dat geldt ook voor de vogels. De achtergrondinformatie die verstrekt wordt in het Center is nogal summier maar we genieten van de reuzeschildpadden en de verschillende iguana soorten waarvoor broedprogramma's zijn opgezet. Je loopt door de natuur tussen de schildpadden die soms letterlijk je pad kruisen of blokkeren. In het haventje zijn we daarna allerlei vogelsoorten die ons dan nog niet zoveel zeggen. 's Avonds nemen we de watertaxi naar Angermeyer Point, een boven het water zwevend restaurant, dat een jaar of zeventig geleden als woonhuis gebouwd is door een Duitse schilder en zijn broers, die Duitsland ontvluchtten.
Dinsdag 5 juli
Terug naar het vliegveld om aan te sluiten bij de mensen met wie we de komende acht dagen zullen doorbrengen op het motorjacht Samba. In eerste instantie zijn we nog niet erg onder de indruk van onze gids Monica die een wat slome indruk maakt. Maar in de lopende week raken we steeds meer geboeid raken door haar kennis en ervaring. En haar aanvankelijke afstandelijkheid lijkt meer veroorzaakt door verlegenheid.
Het gezelschap bestaat verder uit een Deens/Duits stel op huwelijksreis (beiden biologen. De een gespecialiseerd in arctische vogels, de ander aan het promoveren op een onderwerp binnen de zeebiologie); een Engelse truckchauffeur die overland avontuurlijke reizen in Zuid-Amerika chauffeert; een Amerkaanse lerares die in Paraguay werkt en woont; een Amerikaanse (nu nog Seattle) onderzoekster op het gebied van genetica en kanker, die ook computer sciences heeft gedaan en na de reis in Boston begint; een Canadees gezin van Poolse origine (man, vrouw en zoon, pa is SAP-specialist en neemt ieder jaar ontslag om een paar maanden te kunnen reizen); een Ecuadoriaans jong stel, die beiden nog studeren); een Australische dame die inmiddels 10 jaar studie-adviseur is in Melbourne. Na 10 jaar mag ze 3 maanden vrijaf.
De boot blijkt geheel te voldoen aan onze verwachting ten aanzien van sfeer en redelijke maat. Comfortabel, met heerlijk warme douche in ons privé badkamertje. We zijn blij dat we maar een rugzak mee hebben (de andere logeert in het hotel in Quito a raison van US$ 0.25 per dag). We beginnen met een uitgebreide lunch en daarna passen we snorkelgear en wetsuits die vervolgens meteen kunnen worden uitgeprobeerd. We maken een strandwandeling en zien de endemische 'greater flamingo', prachtig roze vanwege het caroteen in het voedsel dat voornamelijk uit kleine garnalen bestaat. Maar we zien ook fel-oranje krabben, land-leguanen, en we weten inmiddels eigenlijk al niet meer precies wat allemaal nog meer.
's Nachts maken we een lange overtocht naar 'Tower' en de zee is nogal onrustig. We varen dwars op de deining waardoor er veel gerold wordt. Dsaar staat tegenover dat Pieters gesnurk overstemd wordt door het geluid van de motoren.
Woensdag 6 juli
's Morgens blijkt dat een paar mensen nogal lijden onder zeeziekte.
We hebben een druk programma, dat om kwart over zes begint met het ontbijt en om kwart over zeven gaan we op pad voor een wandeling vanaf het strand van Tower, dat bekend staat als een bijzonder vogelrijk eiland. We wandelen rustig tussen de vogels door, die zich helemaal niets van ons aantrekken. Ook broedende volgels lijken ons nauwelijks op te merken. De afspraak is dat we 2 meter afstand houden tot vogels en andere dieren, maar soms zitten ze veel dichter langs het pad en blijven rustig zitten. We zien drie soorten Jan van Gendt (Nazca-, red footed- en blue footed boobies), vier soorten reigers, frigate birds, sea lions, Darwin finches (vinken), en nog veel meer. Later op de ochtend gaan we met de wetsuits aan op zoek naar vissen en het leven onder water. Een enorme variëteit aan vissen die bij de stenige kust makkelijk te vinden is. Aan boord wordt er overdadig gelunched en na een kort dutje gaan we kajakken langs de rand van de krater die deels is ingestort in de caldera en in zee verdwenen is. We zien hier onder andere de Galapagos fur seal.
Het is moeilijk te beschrijven wat het betekent om de Galapagos eilanden te bezoeken, maar hier toch een poging. Hoeveel we er ook over hebben gelezen en hoe vaak we ook van reizigers hebben gehoord dat het fantastisch is, toch zijn we helemaal niet voorbereid op de verrassingen die we dagelijks te zien krijgen. Darwin. Evolutietheorie. Doorbraak in het denken. Langzaamaan begint het te dagen, ook bij ons. Op iedere plek die we bezoeken blijkt dat er een speciale set omstandigheden bestaat, die bepalend is voor de flora en fauna op het land en in het water op deze specifieke plek. "Dus" als we naar turtle bay gaan dan is dat (bij uitstek) de plek waar zeeschildpadden zwemmen, want daar groeit een bepaalde algensoort die zij graag eten. En de Jan van Gendt komt op veel plaatsen voor, maar slechts op één plaats wordt een overvloed aan broedende vogels gevonden. Zee-iguanas komen ook op veel plaatsen voor, maar er is één plek waar ze heel veel voorkomen: daar liggen ze 's morgens op te warmen op de zon-beschenen zwarte lava rotsen (het lijkt het strand in Benidorm wel)en als ze dan lekker zijn doorgewarmd (liefst 37 gr C) dan gaan ze grazen op de grote algenweiden die juist daar in het kustwater groeien. Ieder eco-systeempje is speciaal, maar het leven is ook heel erg afhankelijk van de stabiliteit van de omstandigheden die het ecosysteem bepalen. Eens in de zoveel tijd wordt de hele zaak overhoop gehaald, bv door een vulkaanuitbarsting die een bepaalde landschildpad met uitsterven bedreigt of door een "el niño" jaar, waaarin de aanvoer van zeekril tot staan komt en de zeeleeuwenstand voor 50% werd uitgeroeid (1982). Er wordt veel gedaan om het de bezoekers mogelijk te maken het allemaal te zien en te ervaren, terwijl tegelijk de natuur beschermd blijft. Voor ons is het een haast onbeschrijfbare ervaring.
Na het kajakken worden we met de panga's afgezet bij Prince Philips steps waar we bovenaan de treden oog in oog staan met de shorteared owl. Op het plateau waar we dan over lopen zijn nestelende Jan van Gendt colonies. De nesten zijn heel simpel op de grond aangegeven door lijnen van witte vogelpoep die vanuit het midden als een ster zijn getekend. Hoe de vogels dit doen is ons niet duidelijk. Het aantal vogels waar je zo vlak langs loopt is groot.
We komen weer over een lavaveld en zien dan in de verrekijker hele zwermen kleine storm-petrels die in spleten en scheuren van de lava nestelen. De shorteared owls zitten daar rustig voor de ingang van zo'n spleet te wachten tot de petrels thuis komen om ze dan te verschalken.
Donderdag 7 juli
Na een onrustige oversteek naar het eiland Marchena (Punta Espejo), waar we niet aan land mogen, gaan we 's morgens om 7 uur snorkelen in helder maar ruw water. We zien de vissen heen en weer bewegen op het komen en gaan van de golfbeweging. Ze geven ons het goede voorbeeld. We kijken onze ogen uit bij deze grandioze diversiteit aan vissen, die soms in grote scholen om ons heen zwemmen. Er is enige paniek onder een paar mede snorkelaars als ze omzwommen worden door een white tipped reef shark, die na de eerste belangstelling snel op ze uitgekeken is. Er zijn schildpadden, gele staartjes, allerlei blauwgroene kleuren, roze, felblauw, oranje. Je weet niet waar je kijken moet.
Terug naar de boot en na een poosje varen opnieuw snorkelen op deze tweede site. Nu zijn het de fine spotted moray, diamond sting ray en een reef octopus, naast zwermen vissen en visjes, die de aandacht trekken. Dan mogen we toch even aan land aan dit Playa de Los Muertos (vanwege de Noor en de Duitser die er ooit aanspoelden), ondanks dat het eiland niet voor bezoekers toegankelijk is. Er liggen circa 25 dode zeesterren, een schedel van een dolfijn, een schildpaddenkarkas, en idem zeeleeuw. Allemaal op 1 hoekje van het strand. We wandelen langs het strand en zien van alles langs de vloedlijn waaronder helaas ook veel plastic, dat we zoveel mogelijk verzamelen, en we stuiten op een schildpaddennest met 6 dode hatchlings.
Na het eten wordt er alweer doorgezeild naar Punta Albemarle aan de noordkant van Isabela, het grootste eiland van de Galapagos groep, en ontstaan uit 6 vulkanen waarvan de lavastromen zich met elkaar verbonden hebben.
Vrijdag 8 juli
We wandelen over Punta Albemarle, een gebied waar de Amerikanen in WO2 een radarpost hadden. Het meeste is afgebroken, alleen fundamenten en wat roestend ijzer zijn nog over. Nog zeventig jaar en er is niets meer van terug te vinden. We zien zee iguana's, verschillende krabben, flightless cormorants die er net zo uitzien als gewonen aalscholvers maar die het vliegen zijn verleerd. De vleugels zijn er nog maar de veren zien er meer uit als een hand met gespreide vingers. We zien een spinnenweb met een spin erin, dat eruitziet als een bloem die er aantrekkelijk uitziet voor zekere insecten die dan helaas in plaats van te eten gegeten worden.
Er zijn verschillende vochthoudende planten die van levensbelang zijn voor allerlei dieren die anders nergens water kunnen vinden op dit deel van het eiland. Er zijn dollende zeehonden die altijd plezier lijken te hebben in het leven. Dit komt gedeeltelijk omdat ze maar een klein gedeelte van de dag nodig hebben om te fourageren en dus tijd over hebben om te zonnenbaden en te spelen.
Onderweg naar Punta Vicente Roca houdt de boot opeens in want er is een groep van zeker 5 orka's te zien die we een kwartier lang volgen. Ook zij lijken spelletjes te spelen en duiken op en onder. Een trage en sierlijke beweging.
Na aankomst snorkelen we en waar we eerder wel eens een schildpad zagen, zwemmen we nu ineens tussen een hele school van die soepel en sierlijk zwevende dieren die ons doodgemoedereerd aankijken en die zich haast onmerkbaar aan jouw zwembeweging aanpassen. We zien een Jan van Gendt in het water duiken, en kunnen volgen hoe dat onderwater toegaat. Ook de bruine pelikaan zien we vissen. Het lijkt even of we een heel kleine dolfijntjes zien, en realiseren ons ineens dat het Galapagos pinguins zijn, die zich door het water bewegen zoals een zwaluw door de lucht: in volle vaart steeds onverwacht zijn koers wijzigend. Er is een stijle wand die zeker 15 meter onderwater steekt en waar van alles op en aan groeit, aan wieren, algen, zeesterren, zeeëgels, schelpdieren etcetera. Alsof een tuinman deze begroeïng met zorg heeft aangebracht. Even later zwemmen we een grot in. Water dat diep in de grot tegen het plafond klotst, maakt een geluid als de donder. Ook nu weer een geweldige variatie aan soorten en kleuren vissen.
Die avond steken we over naar Fernandina.
Zaterdag 9 juli
We gaan aan land voor een wandeling en zien grote groepen zee-iguana's die liggen te zonnen en die over en door elkaar heen krioelen. Mannetjes bij elkaar en de vrouwtjes op een andere rots. Ze proberen op te warmen tot 37 graden celsius, waarna de mannetjes op grotere diepte groene algen gaan eten. De mannetjes moeten groot en sterk worden om zo diep te kunnen duiken. De vrouwtjes begrazen de rotsen die bij laag water droog komen te liggen. De jongen worden volgroeid geboren en zodra ze uit het ei komen rennen ze zo snel mogelijk naar een spleet in de rots om aan reigers en andere vijanden te ontkomen. Ze worden door hun ouders geheel aan hun lot overgelaten. De zeeleeuwen daarentegen zogen hun jongen 12 maanden. Daarna wordt een volgend jong geboren en soms mogen ze dan nog een poosje samen gezoogd worden als de moeder voldoende melk heeft. Er wordt maar één jong per keer geboren en als er een tweeling is overleeft alleen de sterkste. Na de geboorte blijft de moeder de eerste week bij haar kind zonder te gaan zoeken naar eten. Ze besnuffelt het jong en moeder en kind leren elkaars stemgeluid en geur herkennen. Pas daarna gaat de moeder op zoek naar eten.
We krijgen onderwijs in vulkanologie en onderscheiden de verschillende stollingsvormen. Op een paar plaatsen zien we de gevolgen van opstuwing van de ondergrond, die vooraf ging aan een vulkaanuitbarsting, onder andere delen van een Noors scheepswrak liggen nu een meter of 50 landinwaarts. Als we een paar uur later gaan snorkelen om te kijken hoe de zee-iguana's grazen op de algenbedden, blijkt dat vandaag het water te koud voor is. We zien prachtige 'Zwitserse alpenweiden' van groene alg maar helaas geen smikkelende iguana's. Wel zijn er veel schildpadden en de zeeleeuwen vinden het weer leuk om met ons te komen spelen. In een smalle kloof zien we een kleine haai. Een knalolranje vis, veel zeeëgels met lange zwarte pennen. En dan is nog maar de helft van de dag voorbij.
Lunch bestaat meestal uit drie groentengerechten, plus rijst of aardappelen, plus vlees of kip of vis, gevolgd door een toetje. Voor het eerst echt lekkere ceviche gegeten. Maar wat doet die popcorn erbij? Dit blijkt een Ecuadoriaanse traditie.
We maken een wet-landing (natte voeten of meer nattigheid bij het aan land gaan vanaf de panga). Deze keer met valpartij voor P, zonder schade aan de inhoud van de rugzak (camera, kijkers, etc). We wandelen door een nu dichtbegroeid landschap dat volgens onze gids vroeger kaal gevreten werd door verwilderde geiten die nu echter zijn geruimd. Tussen al dit groen zijn de grote landschildpadden niet makkelijk te vinden. Vooral omdat ze zich graag in de schaduw van de struiken beschermen tegen al te grote hitte van de zon. Eén schildpad komt uit zijn holletje en kijkt ons heel nieuwsgierig aan.
De grote land-iguana's daarentegen zoeken de warmte op en blijven rustig op het pad liggen tot we heel dichtbij zijn. Het eerst vertrekken de vrouwtjes, de mannetjes zijn iets moediger. Een groep grazende iguana's zien we in een veld. De mannetjes van de land-iguana's zijn territoriaal en houden vreemde mannetjes weg uit hun territorium. Het aantal vrouwtjes ligt niet vast en zij kunnen van territorium veranderen. Het copulatieproces is rustig en duurt vrij lang, maar vrijgezelle mannetjes die op de loer liggen hebben hun zaad in een speciaal follikeltje waardoor ze dit heel snel bij een vrouwtje kunnen inbrengen. Af en toe doet zo'n vrijgezel dan ook een snelle aanval op een vrouwtje en gaat er als een haas vandoor uit angst voor het dominante mannetje. Zeven meter verderop zit een mannetje alleen. Nieuw territoir of een stalker?
De Deense professor is zichtbaar blij als het hem lukt de Galapagos koekoek in de kijker te krijgen. En natuurlijk is hij geïnteresseerd in alle 13 vinkvarianten die zich op de Galapagos voordoen.
Er zijn bloemen, bijvoorbeeld de Darwin cotton die aan de hibiscus is gerelateerd. Maar alle bloemen zijn geel want er is maar 1 bijensoort die de bloemen bestuift en kennelijk reageert hij adequaat op de kleur geel.
Tot slot wandelen we die middag met zijn tweëen langs het strand, waar we felgele warblers zien baden in de zoutwaterpoelen tussen de zwarte lava. De krabben zijn feloranje maar hun jonkies onzichtbaar zwart.